قدامت تاریخی زیست و زندگی هزاره ها در هزاره جات بیشتر از طول و پهنای تاریخ است ، منتها در ادوار مختلف تاریخ این خطه باستانی و مردمان ساکن آن که اکنون هزاره یاد میشود ، دارای نامهای قبایلی مختلف قومی بوده ومنطقه نیز دارای اسامی مختلف به ارتباط وضعیت طبیعی و جغرافیه اش بوده است.
این سرزمین باستانی با تاریخ حماسی مردمانش که درون دره ها دامنه کوهها ، کنار دریا ها و دشت های حاصلخیز آن به حیات پرداخته اندوهیچگاه از زبان تاریخ فرونیفتاده است ، تاریخ مبارزات و تمدن این خط ه کهنسال در قرون گذشته و نسل های اینده بخشی از زیباترین فصول تاریخ منطقه بوده و خواهند بود.
قلل شامخ و دره های زیبای هزاره جات و ساکنان قهرمان آن همچون کام اژدها در طول تاریخ نگذشته اند سم اسپ مهاجمین در خم و پیچ دره های آن به ارامی برزمین نشیند ، کوروش هخامنشی با تهاجم و خشیانه اش آنچنان خاک در چشم شد که بزودی مزه تلخ آنرا اسکندر یونانی با حسرت و اندوه در گوربرد...